Со почетокот на учебната година се разгоре темата околу задолжителното носење маски од страна на децата, а деновиве е повторно актуелна.
На многумина не им беше јасно што значи долготрајно носење на маските, но како поминува времето станува сѐ појасно.
Маската стана толку политизирана што спречува рационално разгледување на доказите и предизвикува огорченост, навредливи постапки, презир и негативност меѓу тие што носат маски и оние кои се чувствуваат загрозени од поединецот кој нема или не може да носи маска.
Но сепак, да направиме уште еднаш резиме на она што досега е познато, што вели науката за маските, децата и училиштата.
Уште од почетокот на пандемијата се знаеше дека овој вирус има стратифициран ризик, но секако успешно со помош на медиумите тетарската претстава продолжува и се вели дека секој кој ќе се инфицира со САРС-КоВ-2 ќе има неизбежни, страшни последици.
Исто така и поновите податоците сега сугерираат дека децата не само што имаат екстремно низок ризик, туку и дека тие природно имаат способност да го избегнат (https://www.nature.com/articles/d41586-020-03496-7) вирусот САРС-КоВ-2 поради недостаток на АЦЕ-2 рецептори во нивните ноздри
(https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2766522).
Зошто оваа измама продолжува да ѝ се сервира на јавноста и не е спречена веднаш, останува да видиме.
Науката за носење маски беше единствена додека не се вмеша, очигледно – политиката. Покрај тоа, скоро 2 години не се направи анализа за користа наспроти штетата од долготрајно носење маски кај децата – што е и основен параметар за дали да се налoжи или не оваа нефармацевтска мерка. Сепак, продолжуваме со мантрата дека маската „МОЖЕ да ги заштити најранливите, постарите“ и затоа мораме да ги ставиме децата како жртва пред олтарот на „општото добро“.
Но, што покажуваат доказите? Па, се собираат докази за потенцијалните штети од употребата на маска (детално овде). На пример, студијата на ЦКБ (https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/70/wr/mm7007e1.htm?s_cid=mm7007e1_w) во февруари 2021 година за користење двојна маска објави дека маскирањето може да го попречи дишењето (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25026508/) – што може да предизвика разни други проблеми, вклучително и акутни напади на анксиозност кај подложни лица. Во Упатсвото на СЗО за носење маки кај општата популација, исто така се објавени несакани ефекти кои можат да се појават од долготрајо носење на маски. Овие штети се уште поверојатно да се појават кај децата, особено кај помалите деца.
Вкупниот научен доказ, исто така, сугерира дека маските (хируршки и платнени маски) како што се користат во моментов се неефикасни во намалувањето на преносот (референци тука). Дури и ако се обидеме да ја потврдиме „минималната помош“ и да кажеме „можеби малку ќе помогнат“, овие маски за Ковид-19 се во голема мера неефикасни. Во многу извештаи, конечно е така, а и после повеќе од една година и резултатите се видливи. Но, и ако прифтиме дека „МОЖАТ“ до некаде да спречат пренос, потребно е детално да се разгледа ризикот од несаканите ефекти кај децата – па дури тогаш да се РАЗМИСЛУВА за некакви ПРЕПОРАКИ.
За опасностите од маските генерално, во неодамнешниот мини преглед (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33619199/) објавија: „Нема доволно податоци за да се измерат сите негативни ефекти што би можеле да ја намалат прифатливоста, придржувањето и ефективноста на маските за лице“.
Се согласуваме дека адекватното истражување за споредбена ефикасност од примарен тип сѐ уште не е достапно, но имаме силни пријавени и реални информации, заедно со некои примарни докази, кои се најмалку доволни за дискусија. Како и во секој фармацевтска или нефармацевтска постапка најпрво се разгледува користа во однос на штетите што истиот може да ги предизвика и врз основа на тоа се донесува информирана одлука. Докажаните несакани ефекти од долготрајно носење на маски, не се воопшто за занемарување особено кога се работи за децата, кои сѐ уште се наоѓаат во психо-физички развој.
Во текот на април до октомври 2020 година во САД (https://www.aier.org/article/cost-of-us-lockdowns-a-preliminary-report/), посетите на итна медицинска помош поврзани со проблеми со менталното здравје (на пример, анксиозност) за деца на возраст од 5-11 години се зголемија за речиси 25% и се зголемија за 31% за оние на возраст од 12-17 години, во споредба со истите период во 2019 година. Во текот на месец јуни 2020 година, 25% од лицата на возраст од 18 до 24 години во САД пријавиле самоубиствени идеи. Иако некои од ова може да бидат поврзани со пандемијата, постои реален сомнеж дека тоа во голема мера е во функција на одговорот на пандемијата.
Едно од највознемирувачките набљудувања доаѓа од д-р Маргарита Гриз-Брисон, која е една од водечките европски невролози и неврофизиолози фокусирана на невротоксикологија, медицина на животната средина, невро-регенерација и невропластичност. Таа изјави:
„Повторното вдишување на нашиот издишан воздух без сомнение ќе создаде недостаток на кислород (https://perma.cc/Q568-Y2H2 ) и наплив на јаглерод диоксид (https://www.collective-evolution.com/2020/10/07/one-of-europes-leading-neurologists-claims-masks-are-dangerous-explains-why/). Знаеме дека човечкиот мозок е многу чувствителен на недостаток на кислород“.
Постојат неврони, на пример во хипокампусот кои не можат да преживеат повеќе од 3 минути без соодветно снабдување со кислород. Со оглед на тоа што таквите клетки се толку чувствителни на недостаток на кислород, нивната функционалност мора да влијае (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25206597/) на ниското ниво на кислород (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29988368/).
Акутните предупредувачки симптоми се главоболки, поспаност, вртоглавица, намалена способност за концентрација и намалување на когнитивната функција. Имајќи предвид дека развојот на невродегенеративни заболувања може да потрае со години за да се манифестира, тогаш кои се потенцијално штетните ефекти од употребата на маски, особено кај децата, кога маските се користат во поголемиот дел од денот? Сите, особено родителите, мора да го земеме предвид ова и да ги одмериме придобивките наспроти штетите. Дали има доволно придобивки за да се гарантира употреба во однос на потенцијалните штети? Ако штетите ги надминуваат придобивките, тогаш не можеме со добра совест да се залагаме за употреба на маски. Покрај тоа, континуираните и стресни влијанија на маскирање (и затворање на училиштата), исто така, ќе имаат познато и штетно влијание врз имунолошкиот систем кај децата (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15250815/) (и возрасните).
Други медицински штети се однесуваат на идејата дека децата и адолесцентите имаат исклучително активен и адаптивен имунолошки систем, систем што мора да се предизвикува за да ја задржи функционалноста. Сепак, со строго ограничување на активностите на децата поради заклучување и маскирање (физичката активност/вежбите се речиси невозможни додека носите маска), најверојатно го заобиколуваме нивниот имунолошки систем. Доказите покажуваат дека редовната физичка активност и честото вежбање ја подобруваат имунолошката компетентност и регулација (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29713319/ ).
Детето кое не е изложено на природата има мала одбрана кон минорна болест, која може да стане огромна поради недостатокот на подготвениот „дотеран“ и „оданочен“ имунолошки систем. Цврстиот имунолошки систем ја скратува болеста како последица на присуството на претходно програмиран имунитет.
Спречувањето на децата од таква интеракција со природата и бактериите (https://www.nature.com/news/early-exposure-to-germs-has-lasting-benefits-1.10294) може и доведува до огромни инфекции и сериозни последици по здравјето и животот на детето. Можеби ќе ги поставиме нашите деца за идна катастрофа кога ќе излезат од општествените ограничувања целосно и без маски, за потоа да бидат на милост и немилост од нормално бенигни опортунистички инфекции со сега ослабен имунолошки систем. Ова не може да се игнорира бидејќи ги разгледуваме последиците од нашите акции денес во оваа пандемија и сомнителните заклучувања, затворањето училишта и политиките за маскирање.
Постојат повеќе проблеми посебно со психолошкото оштетување и зошто маската не е „само маска“. Има огромно психолошко оштетување кај доенчињата и децата, со потенцијални катастрофални влијанија врз когнитивниот развој на децата. Ова е уште поважно во однос на децата со посебни потреби или оние во спектарот на аутизмот кои треба да бидат способни да ги препознаат изразите на лицето како дел од нивниот тековен развој.
Секако, оптималното споредбено истражување за штетите не е доволно акумулирано, но она што е пријавено е доволно за да нѐ информира и води во дебатата за потенцијалните штети од употребата на маски (хируршки и платнени), особено кај децата. Но, постојат докази од реалниот свет. Додека дополнителни докази ќе помогнат да се разјасни степенот на ризик, постојните детали се доволно отрезнувачки и со огромна корист, бидејќи се земаат предвид придобивките наспроти штетите од употребата на маската. Дури и потенцијалот за минимална штета е доволен за да се спречи оправдување на таквата употреба.
Ги повикуваме родителите да размислат за ова и внимателно да ги измерат придобивките наспроти негативните страни/штетите на маските за нивните деца. Ова навистина не е прашање на „науката“ бидејќи докажано е дека децата не го шират вирусот лесно помеѓу децата, на возрасните, на наставниците или во домот. Тие не се разболуваат тешко или не умираат од овој вирус. Покрај тоа, наставниците се изложени на многу низок ризик од тешка болест или смрт и училишниот амбиент останува една од најбезбедните, најниско ризичните средини.
Тогаш се поставува прашањето, која е користа од маските за децата? Дали маскирањето на децата е навистина повеќе за да се чини дека прави нешто, дури и ако е неефикасно или евентуално штетно? Ако можните штети ја надминуваат занемарливата и сомнителна корист во таква група со низок ризик, тогаш зошто тие мора да носат маски во затворени простории и на отворено на училиште? Маските кај деца со таков речиси нула ризик од пренесување и заболување од Ковид не се неопходни и се нелогични и ирационални.
Ова е слично на потребата за вакцинација на деца, особено мали деца. Децата не беа дел од истражувањето за вакцина, а исто така и многу нискиот ризик за децата покренува многу вознемирувачки прашања зошто. Потегот да се вакцинираат децата врз основа на постојните докази за ризик нема основа во науката и нема нето корист.
Да се затвораат, да се маскираат децата е апсурдно, нелогично, бесмислено и потенцијално опасно како и обидот да се запре „секој случај на Ковид“ или „запирање на Ковид“ по секоја цена. Маските не се потребни за деца базирани на екстремно малиот ризик кај децата. Ризикот од смрт од Ковид-19 е „речиси нула“ за младите луѓе. Прашањето за маски кај децата е навистина прашање за управување со ризик за родителите и секој донесувач на одлуки.
Но, науката е јасна!
СТУДИИТЕ ОКОЛУ ЕФЕКТИВНОСТА НА МАСКИТЕ СЕ НЕУБЕДЛИВИ
Во август 2020, СЗО го дополни документот „Совети за употреба на маски за деца во заедницата, во контекст на КОВИД-19“.
Од упатсвото на СЗО:
Цел на документот:
Овој документ дава насоки за носителите на одлуки, јавните и здравствените работници за деца да ја информираат политиката за употреба на маски за деца во контекст на пандемијата со КОВИД 19.
Достапни докази:
Пренос на КОВИД-19 кај деца
Накратко, степенот до кој само возраста , без оглед на симптомите, влијае на вирусното оптоварување и пренос не е добро разбрана.
Главни заклучоци:
Според ограничените достапни докази, малите деца може да имаат помала подложност на инфекција во споредба со возрасните, но достапните податоци сугерираат дека ова може да варира во зависност од возраста кај децата. Податоците од студиите за сероепидемиологија и студии за пренос сугерираат дека постарите деца (на пример, тинејџерите) може да играат поактивна улога во пренесувањето отколку помалите деца. Придобивките од носење маски кај деца за контрола на КОВИД-19 треба да се измерат според потенцијалната штета поврзана со носењето маски, вклучувајќи изводливост и непријатност, како и социјалните и комуникациските проблеми. Факторите што треба да се земат предвид вклучуваат и возрасни групи, социокултурни и контекстуални размислувања и достапност на надзор на возрасни и други ресурси за да се спречи пренесување. Потребни се податоци од висококвалитетни проспективни студии во различни средини за улогата на децата и адолесцентите во пренесувањето на SARS-CoV-2, за начините за подобрување на прифаќањето и усогласеноста на употребата на маски и за ефикасноста на употребата на маски кај децата. Овие студии мора да бидат приоритетни и да вклучуваат проспективни студии за пренос во образовни услови и домаќинства раслоени по возрасни групи (идеално <2, 2-4, 5-11 и> 12 години) и со различни шеми на преваленца и пренос. Посебен акцент мора да се стави на студиите во училиштата во услови со ниски и средни примања.
Совети до носителите на одлуки за употреба на маски за деца во заедницата
Сеопфатни водечки принципи
Со оглед на ограничените докази за употреба на маски кај деца за КОВИД-19 или други респираторни заболувања, вклучително и ограничени докази за пренос на САРС-КоВ-2 кај деца на одредена возраст, формулирањето политики од националните власти треба да се води според следново сеопфатни принципи за јавно здравје и социјални работи:
–Не правете штета: треба да се даде приоритет на најдобриот интерес, здравје и благосостојба на детето.
-Упатството не треба негативно да влијае на развојот и резултатите од учењето.
-Насоките треба да ја земат предвид можноста за спроведување препораки во различни социјални, културни и географски контексти, вклучително и услови со ограничени ресурси, хуманитарни услови и деца со попреченост или специфични здравствени состојби…
Размислувања за имплементација
За деца помеѓу шест и 11 години, треба да се примени пристап базиран на ризик при одлуката за употреба на маска. Овој пристап треба да ги земе предвид:
-интензитет на пренос во областа каде што е детето и ажурирани податоци/достапни докази за ризикот од инфекција и пренос во оваа возрасна група;
-социјална и културна средина како што се верувања, обичаи, однесување или општествени норми кои влијаат на социјалната интеракција на заедницата и населението, особено со и меѓу децата;
– капацитетот на детето да се усогласи со соодветната употреба на маски и достапност на соодветен надзор за возрасни;
-потенцијално влијание на носењето маски врз учењето и психосоцијалниот развој; и
-дополнителни специфични размислувања и прилагодувања за специфични средини како што се домаќинства со постари роднини, училишта, за време на спортски активности или за деца со попреченост или со основни болести.
Упатсвото на СЗО кажува јасно, носетилите на одлуките треба да ги согледат сите потенцијапли позитивни и негативни ефекти од наложувањето за носење маски во училиштата. Секако, според нив, поради недостаток на научни студии. Иако од тогаш има објавено нови студии како за преносот на вирусот кај децата, така и за ефектите од долготрајното носење маски.
НАУКАТА ЗА НОСЕЊЕ МАСКИ КАЈ ВОЗРАСНИ Е ЈАСНА!
Иако постојано слушаме дека маските се ефикасни за спречување на респираторни болести, особено КОВИД, науката е иста како пред 10-15, 50 и повеќе години. Досега за ниту еден респираторен вирус, пандемски или не, не беше наложено да се носат маски од општата популација, особено кај децата. Се прашувате зошто е тоа така? Затоа што науката е јасна и иако во даден момент маската (не секоја) може да спречи ширење на неколку капки (не да спречи инфицирање), од друга страна негативните ефекти се доста јасни. Во продолжение следат само дел од студиите кои го поддржуваат тврдењето дека маските се неефикасни, повеќе прочитајте овде.
Нефармацевтски мерки за пандемиски грип во неболнички поставки – мерки за лична заштита и заштита на животната средина
https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/26/5/19-0994_article
КОМЕНТАР: Маски за сите за КОВИД-19 не се базираат на цврсти податоци
Контакти во заедниците и блиски контакти поврзани со Ковид-19 кај симптоматски возрасни ≥18 години во 11 амбулантски здравствени установи-САД, јули 2020 година
https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/pdfs/mm6936a5-H.pdf
Влијание на нефармацевтски интервенции против КОВИД-19 во Европа: квази-експериментална студија
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.05.01.20088260v1.full.pdf
Недостатокот на докази за задолжително носење маски и политиката
https://www.cebm.net/covid-19/masking-lack-of-evidence-with-politics/
Пренос на КОВИД-19 во 282 кластери во Каталонија, Шпанија: кохортна студија
https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30985-3/fulltext
СЗО – Нефармацевтски мерки за јавно здравје за ублажување на ризикот и влијанието од епидемиски и пандемски грип
https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/329438/9789241516839-eng.pdf?ua=1
Максимизирање на соодветни маски од ткаенина и медицински процедури за подобрување на перформансите и намалување на преносот и изложеноста на SARS-CoV-2, 2021 година
https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/70/wr/mm7007e1.htm?s_cid=mm7007e1_w
Маски за лице и слични бариери за спречување на респираторни заболувања како што е КОВИД-19: Брз систематски преглед
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.04.01.20049528v1
Физички интервенции за прекинување или намалување на ширењето на респираторните вируси. Дел 1 – Маски за лице, заштита на очите и дистанцирање на лица: систематски преглед и мета -анализа
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.03.30.20047217v2
ЕПИДЕМИЈА НА КОВИД19 : Дали поединците во заедница без респираторни симптоми треба да носат маски за лице за намалување на ширење на КОВИД-19? – брз преглед
Мерки за јавно здравје: Канадски подготвеност за пандемски грип: Насоки за планирање на здравствениот сектор
Хируршката маска не е погодна за намалување на ризикот
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4868614/
Употреба на маски и респиратори за да се спречи пренесување на грип: систематски преглед на научните докази
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22188875/
Нема поврзаност помеѓу ублажување на ризикот и употреба на маските
https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30985-3/fulltext
Нема поврзаност со појавата на болеста и употребата на маска
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.02.18.21251986v1.full.pdf
Најдобро сценарио: намалување на коефициентот 0.09 до 0.6 за носење маска цело време. Дури и во болнички услови, употребата на маски дава малку докази. „Затоа, доказите за употреба на маски наспроти неискористување и споредување на типови маски во здравствени услови останаа недоволни. Немаше нови студии за ефикасноста и безбедноста на повторна употреба на маски или продолжена употреба“.
https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/L20-1292
Данско рандомизирано контролирано испитување со 6000 учесници, објавено во Аналите на интерна медицина во ноември 2020 година, не најде статистички значаен ефект од висококвалитетни медицински маски за лице против инфекција со САРС-КоВ-2 во заедница.
https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-6817
Преглед од јули 2020 година од Центарот за медицина базирана на докази во Оксфорд откри дека нема докази за ефикасноста на маските за лице против инфекција или пренос на вирус
Повеќе за ефикасноста и ефектите од носење маски кај возрасни во контекст на КОВИД 19, прочитајте овде.
ЕФЕКТИТЕ ОД НОСЕЊЕ НА МАСКИ КАЈ ДЕЦАТА
Во нашето истражување дојдовме до единствена студија за ефектот на маските врз децата, која анализира две постоечки педијатриски студии, од кои едната не е поврзана со КОВИД.
Влијанието на маските за лице врз децата – мини преглед
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8014099/
Од студијата:
„Може да се најдат само две студии извршени кај деца. И двете студии имаа за цел да ја проценат носливоста на респираторите N95, кои се наменети за заштита на децата од загадување на воздухот. Првата, објавена во 2019 година, ја оцени безбедноста, прилагодливоста и удобноста на маските, а втората објавена во 2020 година, ја разгледа субјективната носливост перцепирана од децата од основно училиште“.
„Заклучок: Меѓународните упатства препорачуваат маски за лице за деца на возраст од шест години и постари, но потребни се дополнителни студии за да се дадат препораки засновани на докази за различни возрасни групи“.
И покрај немањето на доволно докази за „поголема корист, отколку штета“ од носењето маски кај децата, сведоци сме на брутално наложување особено во основните училишта.
Во видео презентација продуцирана од активистот за медицинска слобода Лери Кук за Стоп за задолжителна вакцинација, повеќе експерти – вклучително и д-р Марк Мекдоналд и д-р Џеф Барк, доктори од Американските лекари на првата линија (America’s Frontline Doctors) – недвосмислено велат дека маскирањето на децата е неефикасено, штетно, еднаково на злоупотреба на децата и дека родителите треба веднаш да престанат да го прават тоа.
ЗА ЕФЕКТОТ ОД ДОЛГОТРАЈНО НОСЕЊЕ НА МАСКИ КАЈ ДЕЦАТА ДОСЕГА НЕМА НИТУ ЕДНО ИСТРАЖУВАЊЕ ОД ВОДЕЧКИТЕ ЗДРАВСТВЕНИ ИНСТИТУЦИИ!
Истражување на литературата: Дали постојат ризици поврзани со употреба на прекривка за уста-нос кај деца и адолесценти?
https://worlddoctorsalliance.com/blog/literature-research-harm-masks-children/
„Достапните податоци укажуваат на многу веројатен и неприфатлив ризик, особено за деца и млади луѓе. Не е познато кои видови маски се користат, какви разлики во притисокот се случуваат и / или дали постојат претходни болести. Не може да се исклучат штетни ефекти врз здравјето. Децата ги носат маските речиси без прекин, па дури и подолго отколку ‚пропишаното‘. Во согласност со принципите за превенција – организациските и техничките можности прво треба да се исцрпат пред да се разгледа носењето маска за заштита од САРС-КоВ-2. Врз основа на моменталниот статус и повратните информации од секојдневниот училишен живот, тука постои потенцијал за оптимизација. Затоа, строго треба да се ЗАБРАНИ маски за деца и адолесценти додека научните студии не можат доволно да ја докажат нивната безопасност“.
Први резултати од регистар ширум Германија за покривање на устата и носот (маска) кај деца
https://www.researchsquare.com/article/rs-124394/v2
Иако истражувањето има недостатоци бидејќи е анкетно собирање на податоци најчесто од страна на родителите, сепак резултатите индицираат загрижувачки состојби што во најмала рака треба да покренат сериозни репрезентативни набљудувања, контролирани рандомизирани истражувања и секако проценка на односот помеѓу користа и ризикот од носење маски кај децата.
„До 26.10.2020 година регистарот го користеа 20.353 луѓе. Во оваа публикација ги објавуваме резултатите од родителите, кои внесоа податоци за вкупно 25.930 деца. Просечното време на носење на маската беше 270 минути дневно. 68% од родителите пријавиле оштетувања предизвикани од носење маска. Тие вклучуваат раздразливост (60%), главоболка (53%), тешкотии во концентрацијата (50%), помала среќа (49%), неподготвеност да одат на училиште/градинка (44%), малаксаност (42%), нарушено учење (38%) ) и поспаност или замор (37%)“.
До сега кај нас ниту постои регистар, ниту е спроведено истражување за ефектите од маските кај децата и после 2 години, но сведоци сме на сѐ поголемите пријави од родителите за овие ефекти.
Сепак, има голем број на истражувања кои ги регистрирале несканите ефекти од долготрајна употреба на маски кај возрасните (повеќе прочитајте овде).
ЕФЕКТИТЕ ОД ДОЛГОТРАЈНО НОСЕЊЕ МАСКИ КАЈ ВОЗРАСНИ
Бројни ефекти може да се видат од продолжено носење маска:
Дали маската што ја покрива устата и носот е ослободена од несакани несакани ефекти во секојдневната употреба и без потенцијални опасности?
https://www.mdpi.com/1660-4601/18/8/4344
„Потенцијалните драстични и несакани ефекти пронајдени во мултидисциплинарни области го илустрираат општиот опсег на глобалните одлуки за маски во пошироката јавност во светлината на борбата против пандемијата. Според пронајдената литература, постојат јасни, научно снимени негативни ефекти за носителите на маски, и на психолошко и на социјално и физичко ниво. Ниту институциите од повисоко ниво, како што се СЗО или Европскиот центар за превенција и контрола на болести (ECDC), ниту Центрите за контрола и превенција на болести, ГА, САД (ЦКБ) или германскиот РКИ, не поткрепуваат со здрави научни податоци за позитивен ефект на маски во јавноста (во смисла на намалена стапка на ширење на КОВИД-19 кај населението). Спротивно на научно воспоставениот стандард за медицина базирана на докази, националните и меѓународните здравствени власти ги издадоа своите теоретски проценки за маските на јавни места, иако задолжителното носење маски дава измамено чувство на безбедност.
Од епидемиолошка гледна точка на инфекција, маските во секојдневна употреба нудат ризик од само-контаминација од страна на носителот и однатре и однадвор, вклучително и преку контаминирани раце. Покрај тоа, маските се натопуваат со издишан воздух, кој потенцијално акумулира инфективни агенси во назофаринксот, а исто така и од амбиенталниот воздух однадвор и внатре во маската. Особено, овде треба да се споменат сериозни бактерии и габи кои предизвикуваат инфекции, но и вируси. Невообичаеното зголемување на откривањето на риновируси во сентинел студиите на германско РКИ од 2020 година може да биде показател за овој феномен. Затоа, би било пожелно појаснување преку дополнителни истраги“.
Повеќе за несаканите ефекти од долготрајно носење на маски, генерално, прочитајте овде.
Бидејќи постојат реални и докажани несакани ефекти кај возрасните, зарем не постои можност најмалку истите да ги има и кај децата? Спремни сме да провериме?
МАСКИТЕ МОЖАТ ДА БИДАТ ШТЕТНИ ЗА РАЗВОЈОТ И УЧЕЊЕТО КАЈ ДЕЦАТА
Задолжителните прекривки на лицето на децата се многу штетни за детето: учењето е спречено; критичните интеракции меѓу учениците и помеѓу ученикот и наставникот се прекинуваат; а прекривката на лицето е контрапродуктивна, бидејќи децата природно ќе ги допираат нивните лица, со што ќе ја контаминираат нивната покривка. Оваа нова нормалност за која многумина се залагаат, може да доведе до скок на проблемите во однесувањето во детството, како што се тешкотии во учењето, анксиозни нарушувања и депресија.
Д -р Кетлин М. Пајк, Зошто маската не е само маска, глобални програми за ментално здравје, Универзитет Колумбија, 17 април 2020 година
https://www.cugmhp.org/five-on-friday/why-a-mask-is-not-just-a-mask
Развојот на препознавање на лицето е релативно слаб кај малите деца. Според психологот од Универзитетот во Торонто, д -р Канг Ли, децата до 14 -годишна возраст достигнуваат нивоа на вештини како кај возрасните за препознавање лица. Пред тоа, децата имаат тенденција да гледаат индивидуални карактеристики на лицето, наместо да ја препознаваат личноста како целина. Со ставање маски, ги одземаме информациите што им отежнуваат на децата да ги препознаат другите и да читаат емоционални сигнали, што е вознемирувачко и загрижувачко. Овие прашања може да бидат особено важни за децата со аутистичен спектар на нарушувања, вклучувајќи го и Аспергеровиот синдром, кои имаат тенденција да имаат посебни тешкотии при читање невербални знаци.
Некои од сериозните психолошки штети за децата предизвикани од продолжено носење маска се поврзани со недостатокот на препознавање на лицето и емоциите.
Кристијан Борман-Кишкел, Препознавање лице кај деца, Eur Arch Psychiatr Neurol Sci (1986) 236: 17-20
https://link.springer.com/article/10.1007/BF00641052
Употребата на значајни визуелни знаци за говор е скриена со маските што го отежнуваат учењето кај малите деца:
Кајлах Лалондеа и Рејчел Фруш Холта, деца од предучилишна возраст имаат корист од визуелно значајни знаци за говор, Journal of Speech, Language, and Hearing Research, Vol. 58, 135–150, February 2015.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4712850/pdf/JSLHR-58-135.pdf
Мартин Вегрзин, и сор., Мапирање на емотивното лице. Како поединечните делови на лицето придонесуваат за успешно препознавање на емоции, PLoS ONE 12 (5): e0177239, 11 мај 2017.
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0177239
Лоренс Бранкацио и сор., Употреба на визуелни информации во перцепцијата на говорот: Докази за ефект на визуелна стапка и со и без ефект Мек Гурк, перцепција и психофизика 2005, 67 (5), 759-769.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16334050/
Мустафа Схири, Визуелни знаци во перцепцијата на говорот, Оддел за компјутерска и информатичка наука, Универзитет Линчепинг, GSLT, LiTH 20001/3/02.
http://www.speech.kth.se/~rolf/gslt_papers/MustaphaSkiri.pdf
Гласовите на наставниците и другите ученици пригушени преку маски за лице го отежнуваат учењето, особено за секое дете со дијагностицирано или недијагностицирано оштетување на слухот:
Аманда Б. Силберер, д -р и др., Важноста на висока фреквенција на звучност при препознавање на говор со и без визуелни знаци кај слушатели со нормален слух, Одделение за комуникациски науки и нарушувања Универзитетот во Ајова, март 2014 година.
https://haar.lab.uiowa.edu/sites/haar.lab.uiowa.edu/files/wysiwyg_uploads/silberer_bentler_wu_aas
Задолжителните маски во училиште се „голема закана“ за развојот на децата – предупредуваат лекарите
„Барањето за маска за лице на училиште е лошо за општата благосостојба на децата и треба да се укине“, напишаа 70 лекари во отворено писмо до фламанскиот министер за образование Бен Вејтс.
„Во последниве месеци, општата благосостојба на децата и младите е под голем притисок“, велат авторите на писмото. „Во нашите практики гледаме зголемен број деца и млади луѓе со поплаки поради правилата на однесување што им се наметнати“.
Лекарите споменаа вознемиреност и проблеми со спиењето, како и нарушувања во однесувањето и гермафобија, што е патолошки страв од бактерии.
„Задолжителните маски за лице во училиштата се голема закана за нивниот развој. Ги игнорира основните потреби на детето кое расте. Благосостојбата на децата и младите зависи многу од емоционалната приврзаност кон другите“, напишаа тие. Според нив, „условот за маска за лице го прави училиштето заканувачка и небезбедна средина, каде што емоционалната блискост станува тешка“.
Покрај тоа, „не постојат докази од големи размери дека носењето маски за лице во непрофесионална средина има позитивно влијание врз ширењето на вирусите, а камоли врз општата здравствена состојба. Ниту, пак, постои правна основа за спроведување на ова барање.
Во меѓувреме, јасно е дека здравите деца кои поминат преку Ковид-19 “заздравуваат без компликации како стандард и дека тие потоа придонесуваат за заштита на своите ближни луѓе со зголемување на групниот имунитет. Единствената разумна мерка за спречување на сериозни болести и смртност предизвикани од Ковид-19 е да се изолираат индивидуалните наставници и индивидуалните деца со зголемен ризик“, велат тие. „Оваа проценка на ризик не е задача на Министерството за образование“, подвлекоа лекарите, „туку задача на лекарите што лекуваат во консултација со нивните пациенти“.
Влијание врз менталното здравје кај децата од КОВИД-19
Маските можат да ги влошат менталните проблеми кај децата
https://www.bmj.com/content/370/bmj.m3021/rr-6
Употребата на маска може да биде поврзана со главоболки и други детски заболувања
https://www.researchsquare.com/article/rs-124394/v2
Аутизамот и носењето маски
https://researchautism.org/the-challenge-of-face-masks/
Поранешен директор на училиште: Образованието и социјализацијата не можат да се случат зад маска
„Предлогот нашите деца да ги покриваат носот и устата 6/7 часа дневно додека се на училиште, вклучително и во училницата, е нехуман. Тоа е непотребно, образовно деструктивно и очигледно нехигиенско. Германските истражувања забележаа дека не постојат независни студии од производители кои ја потврдуваат користа од маски за деца и адолесценти. Меѓутоа, постои наука која ги потврди штетните физички, психолошки и бихевиористички ефекти – истиот германски извештај посочи дека штетите може да бидат поголеми отколку што беше претходно пријавено“.
НЕПРАВИЛНО НОСЕЊЕ МАСКИ Е ВООБИЧАЕНО И НЕСАНИТАРНО
Неправилното носење на маски е многу често и од страна на возрасните. Постојат упатства и насоки како изгледа правилното носење маски, нивно менување и отстранување. Но, во заедницата, во реалноста честопати оваа пракса е далеку од исправна.
Според некои истражувања децата најчесто носат маски од ткаенина (https://www.wbrc.com/2020/04/18/how-hard-is-it-find-medical-grade-face-mask/), тоа е особено битно поради фактот дека носењето платнена маска може да го зголеми ризикот од инфицирање со Ковид-19 и други респираторни инфекции.
MacIntyre CR, Seale H, Dung TC, и сор., Кластерно рандомизирано испитување на маски од ткаенина во споредба со медицински маски кај здравствени работници, BMJ Open 2015; 5: e006577, Национална медицинска библиотека на САД, Национални институти за здравство, 22 април 2015 година.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4420971/pdf/bmjopen-2014-006577.pdf
„Оваа студија е првото рандомизирано контролирано истражување на маски од ткаенина, а резултатите предупредуваат да не се користат вакви маски. Ова е важен наод за информирање за здравјето и безбедноста при работа. Задржувањето на влага, повторна употреба на маски од ткаенина и слабата филтрација може да резултираат со зголемен ризик од инфекција“.
Маските собираат и колонизираат вируси, бактерии и мувла
Во Германија, каде што училиштата се отворени, а маските најчесто се опционални, здружението „Kinder f.Weltfrieden eV“ нарача лабораториска анализа за да го испита нивото на микробна контаминација што произлегува откако нова маска носи детето 6-8 часа на училиште. Она што го најдоа беше алармантно за сите оние кои препорачуваат да ги маскираме нашите деца неколку часа секој ден. Откриено е дека маските се контаминирани со 82 бактериски колонии и 4 колонии од мувла. Што мислите, каде завршуваат бактериите, мувлите и вирусите што прогресивно се колонизираат и растат на топлиот влажен интерфејс маска-уста?
Многу од микробите се пренесуваат на површините што детето (или возрасните) ги допира откако ќе ја допрат, извадат и погрешно се справуваат со маската. Ова е една од многуте причини што маските речиси сигурно го ЗГОЛЕМУВААТ преносот на заразни болести. Што е поопасно, овие микроби се вдишуваат и се доставуваат длабоко во белите дробови, каде што може да резултира респираторна болест многу полоша од КОВИД-19. Ефектите на маските за намалување на кислородот го принудуваат телото да компензира со зголемување на отчукувањата на срцето и продлабочување на инспирациите. Зголемениот волумен ги придвижува патогените маски длабоко во белите дробови, каде што можат да предизвикаат сериозна пневмонија, воспаление и оштетување на ткивото. Понатаму, овие ризици се надополнуваат со имунолошка супресија (ЦД4+ Т-клеточна супресија) што произлегува од намалена артериска оксигенација. Така, детето што носи маска е под непосреден ризик за штета предизвикана од белодробни инфекции, кои се многу поопасни од инфекцијата со КОВИД-19.
Анализа на сет маски што ги носеа децата покажа значајни патогени микроорганизми пронајдени на детските маски, вклучувајќи пневмонија и кравји херпес:
https://rationalground.com/dangerous-pathogens-found-on-childrens-face-masks/
Врвни германски научници открија дека носењето маски долго време може да резултира со вдишување на потенцијално опасни хемикалии и штетни микропластики длабоко во човечките бели дробови. Повеќе за тоа тоа кои штетни материи се пронајдени и како можат да влијаат на здравјето како кај возрасните, така и кај децата – прочиајте на следниот линк:
УЧИЛИШТАТА БЕЗ УСЛОВ ЗА НОСЕЊЕ МАСКИ НЕ ПОМИНАА ПОЛОШО
Податоците со кои се соочуваме во моментов во однос на носењето маски во училиштата се јасни. Ова може да се согледа како експеримент, бидејќи всушност е и тоа – за стапката на инфицирање во училишта со и без задолжително носење маски. Овој експеримент е со следниве резултати:
Споредба на случаи со мандати за носење маска во училишта и без мандати во Флорида, Њујорк и Масачусетс.
„Се чини дека стапките на инифицирање со КОВИД-19 кај студентите, не варираат во однос на тоа дали носеле маска или не.
….Не наоѓаме корелација со мандатите за маски“.
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.05.19.21257467v1.full
Училиштата во Шведска не воведоа задолжително носење маски. Во градинките и основните училишта исто не се носеше маски. Според податоците за децата, тие поминале доста добро (без смртни случаи).
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2026670
Анализата на податоците од училиштата во САД покажуваат помал број на случаи во училиштата без задолжително носење маски.
Сурови податоци за училиштата низ одредени држави во САД
За разлика од истражувањата во одредени земји за одлуките носење или не маски на училиште, во нашата земја сѐ уште немаме никакви студии. Следиме препораки до онаму до каде што ни одговара.
ЗА КОВИД И УЧИЛИШТА
Нискиот ризик од болеста кај децата, фактот што тие не го пренесуваат вирусот како возрасните не го оправдува наложувањето за носење маски во училиштата.
НИЗОК РИЗИК ЗА ДЕЦА
Стапката на смртност кај децата е нула за деца без претходно постоечки медицински состојби
Децата се изложени на многу низок ризик од КОВИД-19
Децата имаат веќе силен постоечки имунитет на САРС-КоВ-2
https://science.sciencemag.org/content/370/6522/1339
Исходите од болничките лекувања за деца се значително подобри од возрасните
https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2766037
ДЕЦАТА ПРЕНЕСУВААТ КОВИД МНОГУ ПОМАЛКУ ВО ОДНОС НА ВОЗРАСНИТЕ
Децата шират КОВИД-19 многу помалку отколку возрасните
https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2766037
Возрасните кои живеат со деца не се изложени на зголемен ризик од инфицирање со болеста:
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.11.01.20222315v1
Всушност, болеста беше „ослабена“ кај семејства со деца:
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.11.01.20222315v1
Децата „дејствуваат како сопирачка“ на болеста (Голема студија од Германија).
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.11.01.20222315v1
Пренесувањето обично е од возрасен на дете, а не од дете на возрасен:
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.11.01.20222315v1
https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(21)00209-7/fulltext#relatedArticles
Во крајна линија: децата се помалку подложни на КОВИД-19 отколку возрасните
https://journals.plos.org/ploscompbiol/article?id=10.1371/journal.pcbi.1008559
Децата не се супер пренесувачи на вирусот
https://adc.bmj.com/content/105/7/618.info
АСИМПТОМАТСКО ШИРЕЊЕ ОД ДЕЦА Е РЕТКО
Како и кај возрасните, стапката на асимптоматското ширење е помала од 1% при секундарен напад:
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2774102
Вирусните оптоварувања кај децата се значително помали отколку кај возрасните
https://journals.asm.org/doi/full/10.1128/JCM.02593-20
Нема докази за релевантно асимптоматско ширење во установите за згрижување деца
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.04.16.21255616v1
Лично учење во јавните училишта во Њујорк не е поврзано со зголемена преваленца
https://pediatrics.aappublications.org/content/pediatrics/early/2021/03/05/peds.2021-050605.full.pdf
НАСТАВНИЦИТЕ НЕ СЕ СООЧУВААТ СО ЗГОЛЕМЕН РИЗИК ОД ДЕЦА
Минимален пренос во основните училишта
https://www.eurosurveillance.org/content/10.2807/1560-7917.ES.2020.26.1.2002011#abstract_content
Програмите за нега на деца во САД не покажуваат значајно влијание од КОВИД-19
https://pediatrics.aappublications.org/content/147/1/e2020031971.long
Ширењето во училиштата, есента беше во најдобар случај подредено
https://www.cream-migration.org/publ_uploads/CDP_22_20.pdf
Ризикот од лично школување за наставниците е споредлив со ризиците од патување со автомобил
https://www.nber.org/papers/w28619
УЧИЛИШТАТА НЕМААТ УЛОГА ВО ШИРЕЊЕТО НА КОВИД 19
Крајно ограничен секундарен пренос во училиштата
https://pediatrics.aappublications.org/content/147/4/e2020048090
Дали беа претерани ризиците од отворање училишта?
https://www.npr.org/2020/10/21/925794511/were-the-risks-of-reopening-schools-exaggerated
УНИЦЕФ: „Нето придобивките од отворањето на училиштата ги надминуваат трошоците за нивно затворање“.
https://www.unicef.org/coronavirus/six-point-plan-protect-children
Преносот во училишните услови беше невообичаен
https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30882-3/fulltext
Резиме:
Децата не се здобиваат со SARS-CoV-2 (многу низок ризик), не го шират на други деца или наставници, или ги загрозуваат родителите или другите дома. Ова е докажано. Во ретките случаи кога детето се инфицира со вирусот, многу е невообичаено детето да се разболи тешко или да умре. Маскирањето може да им нанесе штета на децата – како што може и на некои возрасни. Но, анализата на штетите и придобивките е сосема поинаква за возрасните и децата – особено за помалите деца. Без оглед на аргументите што може да постојат за согласност на возрасните – од децата не треба да се бара да носат маски за да спречат ширење на Ковид-19. Се разбира, нулта ризик не е постигнат – со или без маски, вакцини, лекови, дистанцирање или што било друго што медицината може да развие, или пак политички да биде наметнато.
Уште еднаш, маскирањето на децата е исто толку апсурдно, нелогично, бесмислено и потенцијално опасно!
Ниту една релевантна здравствена институција нема изработено студија за ефектите, односно придонесот од носењето маски од страна на децата воопшто и во училиштата!
Ниту една релевантна институција нема направено истражување за несаканите ефекти од маските при долготрајно носење кај децата!
Постојат повеќе студии кои сметаат дека непрофесионалното и надвор од контролирана средина, носење на маски – е во најмал рака несанитарно, во најлош случај опасно! Овој проблем со неадекватно, несанитарно носење на маски е секако од големо значење кај децата, бидејќи е констатирано дека е вообичаено.
Маските не се потребни за деца базирани на малиот ризик кај децата!
Ризикот од смрт од Ковид-19 е „речиси нула“ за младите луѓе.
Децата не го пренесуваат вирусот како возрасните!
Наставниците не се соочуваат со зголемен ризик од КОВИД 19 поради децата!
Прашањето за маски кај децата е навистина прашање за управување со ризик за родителите и секој донесувач на одлуки.
Науката е јасна!
Покрај сите овие студии и познатите ризици од неадекватна и долготрајна употреба на маски, покрај тоа што наложувањата за носење на маски кај децата не се научно поддржани, покрај тоа што очигледно ризикот од носење маска е поголем во однос на користа од истата – сепак, ги оставаме децата на школо со маска?
Забелешка: студиите и заклучоците ќе бидат ажурирани со појава на нови податоци.
